تحریک الکتریکی عصب واگ و نقش درمانی آن
عصب شماره ده سیستم عصبی ما عصب واگ نام دارد که نقش مهمی در احساس و تنظیم حالت های بدنی ما بازی می کند و ارتباط بین مغز و بدن را برقرار می سازد. بیشتر فیبرهای عصب واگ فیبرهای وابران حسی هستند که با حمل پیام های تنی و احشایی بدن ما ورودی هایی برای ساقه مغز فراهم میکنند. اخیرا تحریک عصب واگ و تعدیل فعالیت عصبی آن در رشته ی علوم اعصاب و بایوالکترونیک به عنوان یک درمان غیر دارویی برای بیماری های مختلف عصبی مورد توجه قرار گرفته است. این تحریک عصبی با اعمال یک پالس الکتریکی به شاخه ای از این عصب که از نزدیک گوش انسان عبور میکند انجام می شود و به اصطلاح تحریک فراپوستی عصب واگ گوش نامیده میشود. این تعدیل عصبی مصنوعی تعداد خیلی زیادی از فرآیندهای فیزیولوژیک درگیر در تعامل بین بدن و مغز را تحت تاثیر قرار می دهد.
تعدادی از دانشمندان و متخصصان چینی در سال ۲۰۲۱ اثربخشی این تحریک را برای بهبود حالت هوشیاری بیمارانی که هوشیاری خود را از دست داده اند ارزیابی کردند. بیماران با عدم هوشیاری موقت یا دائم هر ساله هزینه و انرژی زیادی را بر خانواده ها، اقتصاد و جامعه تحمیل میکنند. بنابراین پیدا کردن روشی برای بازگرداندن هوشیاری بسیار ارزشمند است.
پیش تر تصور بر این بود که بیماری های هوشیاری که بیش از ۱۲ ماه تداوم داشته باشند غیر قابل بازگشت هستند. اما یک تیم فرانسوی دیگر در سال ۲۰۱۷ با استفاده از تحریک عصب واگ به مدت یک ماه توانستند به یک بیمار که دچار ترومای مغزی شده بود کمک کنند که پس از ۱۵ سال زندگی نباتی در بیمارستان به بهبودی ثابتی در انگیختگی و توجه و حرکت بدن برسد. با این حال تحریک عصب واگ تهاجمی است و نیازمند کاشت الکترود در بدن می باشد.
دانشمندان چینی ۱۰ بیمار را انتخاب کردند و تعدادی آزمایش اولیه بر روی آن ها انجام دادند تا ببینند که آیا این بیماران به یک محرک صوتی پاسخ میدهند یا خیر. تنها ۵ بیمار از این ۱۰ بیمار به این محرک صوتی پاسخ دادند. نتایج تحقیق آن ها نشان داد که بیمارانی که به این محرک صوتی پاسخ داده بودند پس از ۴ هفته تحریک عصب واگ تغییراتی در فعالیت همودینامیک مناطق مختلف مغز آن ها مشاهده شد. آن ها پیشنهاد دادند که حفظ عملکرد شنوایی در این بیماران ممکن است عاملی کلیدی در اثربخشی این نوع درمان یعنی تحریک عصب واگ باشد.
این پژوهش نشان داد که تحریک فراپوستی شاخه گوشی عصب واگ که یک تحریک غیرتهاجمی نسبت به کاشت الکترو در بدن فرد است، جریان خون مغز را در منطقه ای به نام اینسولا افزایش می دهد که این منطقه نقشی اساسی در هوشیاری ایفا میکند و نشان می دهد که تحریک عصب واگ ممکن است هوشیاری این بیماران را با افزایش ارتباطات مغزی بهبود ببخشد.
Source: Yu Y, Yang Y, Gan S, Guo S, Fang J, Wang S, Tang C, Bai L, He J and Rong P (2021) Cerebral Hemodynamic Correlates of Transcutaneous Auricular Vagal Nerve Stimulation in Consciousness Restoration: An Open-Label Pilot Study. Front. Neurol. 12:684791. doi: 10.3389/fneur.2021.684791
